Dear mọi người, Hôm nay Hưng chia sẻ 1 lô hàng Hưng gặp trouble khi mua hàng Trung Quốc theo incoterm EXW. Lô hàng này gặp vấn đề về thanh toán, C/O form E, vận chuyển, thủ tục xuất khẩu và nhập khẩu, vận hành giữa các phòng ban, luật pháp hiện hành. - Incoterm: EXW - Thanh toán: T/T 30-70 - Q'TY: 1x20'DC - POL: NANSHA - POD: HCM Lô hàng bắt đầu vào tháng khoảng giữa đầu tháng 7. Chị khách liên hệ Hưng hỏi nhờ lấy hàng mẫu và làm luôn dịch vụ logistics nên add vào group Wechat để trao đổi với người bán Hưng liên hệ nhà cung cấp để lấy mẫu và làm kiểm nghiệm sản phẩm. Note chút kinh nghiệm: Hàng này nên làm trực tiếp qua Vinacontrol chi phí rẻ, chuyên nghiệp. Trước đó Hưng đã làm báo giá cho chị dịch vụ công bố sản phẩm: 1.800.000 VNĐ (đã hỏi bên thứ 3, do cty Hưng không chuyên nên outscoure và họ báo giá 1.500.000 VNĐ) Đến khi nhận hàng về VN và báo họ lấy mẫu làm công bố sản phẩm. Mấy ngày sau họ lấy mẫu đi rồi thì mới gọi lại nói với Hưng là hàng này phải làm kiểm nghiệm 3.000.000VNĐ, dịch vụ làm công bố 3.000.000 VNĐ nữa. WTF? Làm ăn gì mà lật mặt như lật bánh tráng, họ nói trước đó báo giá nhầm với sp khác, sản phẩm này làm công bố và kiểm nghiệm giá 6tr. Sao lúc trước không báo có kiểm nghiệm luôn, mình có làm hàng công bố bao giờ đâu mà biết. Quá cay nên kêu họ trả mẫu lại mình tự xử lí. Chị Pricing ở cty nói em liên hệ Vina Control làm đi, mấy cái này tự làm được mà em, đi tới đi lui thôi. OK, bốc điện thoại lên gọi luôn cho hotline trên website và được chuyển tới 1 chị làm kiểm nghiệm hàng này với giá <2 triệu bao gồm VAT. Làm ngay luôn, lỡ có gì thì bù ít tiền không vấn đề. Vinacontrol hẹn 5 ngày có kết quả là đúng 5 ngày có kết quả luôn. Mình rút kinh nghiệm khỏi làm dịch vụ ngoài nữa, Làm xong kiểm nghiệm thì phải làm tự công bố và đăng ký KT ATTP nữa mà ở đây có sẵn dịch vụ làm với giá rất ok luôn. Kiểm nghiệm này Hưng ứng tiền làm trước cho khách hàng. Sau khi làm kiểm nghiệm chị khách thông báo đi công tác nước ngoài 2 tuần, giao hết lại cho Hưng. 2 tuần sóng gió bắt đầu. Lô hàng này ban đầu đặt 1x40'DC nhưng chưa biết nhà cung cấp này thế nào nên giảm xuống còn 1x20'DC. Thời gian sản xuất 15 ngày, dự kiến sẽ đi vào cuối tháng 7. Agent cập nhật thông tin là công ty này không có giấy phép xuất khẩu, họ đề xuất sử dụng giấy phép của họ. Lúc này là ngày 5 tháng 7. Ngày 18-07 Agent báo lại là shipper vẫn chưa sản xuất do khách chưa thanh toán hết cho shipper. Hưng update thông tin với khách hàng và vào group Wechat để trao đổi với nhà cung cấp. Sau khi đàm phán với nhà cung cấp xong thì họ đồng ý sản xuất hàng xong, sau đó sẽ thanh toán 70% còn lại và đến kho lấy hàng. Delay shipment lần 1 Ngày 29-07, agent báo lại cnee vẫn chưa thanh toán tiền hàng cho nhà cung cấp nên họ không thể pick up được. Khách hàng còn ở nước ngoài chuẩn bị về Việt Nam, không kí lệnh chuyển tiền được. Delay shipment lần 2 Ngày 01-08 agent update lịch tàu mới CLS: 10-Aug ETD: 12-Aug Ngày 07-08 agent báo lại shipper vẫn không release (thả) hàng cho họ pick up. Hãy kiểm tra lại với người mua khi nào họ thanh toán. Ngày 10-08 là Closing Time, do đó hàng hóa phải được xử lí xong trong ngày 09-08. Cnee đã về đi công tác về nhưng còn ở bên Lào, vài ngày nữa mới về VN. Chị nói có thể thanh toán bằng RMB (Nhân dân tệ) trước cho Shipper để lấy hàng cho kịp tàu, rồi xử lí sau. Shipper cung cấp thông tin tài khoản cá nhân của giám đốc để chuyển tiền nhưng Hưng cản chị lại vì thanh toán cá nhân sẽ rất rủi ro và không hoạch toán thuế với ngân hàng được. Phần này thì lại lòi ra là nếu thanh toán bằng tài khoản cá nhân thì sẽ phát sinh thuế xuất khẩu, shipper nói rằng đây là giá EXW không bao gồm thuế. Họ chỉ biết là chuyển đúng số tiền như trên hợp đồng là được, Ngày 08-08, agent gửi lại lại thông báo hủy booking vì không thể nhận được thông tin, ảnh hưởng uy tín của họ với hãng tàu. Câu: OUR REPUTATION WILL GO BANKRUP thấy xong là ê mặt luôn. Delay shipment lần 3 CAY CÚ NHẤT LÀ ĐOẠN NÀY, TOÀN BỘ LÔ HÀNG NÀY DELAY LÀ VẤN ĐỀ THANH TOÁN. Khách hàng thanh toán qua 1 dịch vụ, anh này không cho thanh toán tại chi nhánh khác của ngân hàng mà bắt phải về đúng chi nhánh ngân hàng lập hồ sơ thanh toán để kí lệnh chuyển tiền. Nghiệp vụ quá yếu, từ ngày lập hồ sơ thanh toán đã phải giải trình tại sao seller là 1 cty, beneficiary lại là 1 cty khác, Cả 2 công ty này đều là của shipper, họ cần tiền vào cty khác để có ngoại tệ hoặc là mua bán 3 bên, chuyện này quà bình thường anh này cũng không biết. Agent báo là lịch tiếp theo của SITC là thứ 2 tuần sau: CLS: 17-AUG, ETD: 19-AUG Khách dí, hàng thì gấp mà delay miết Hưng cũng ê mặt. Tự bay vào add skype của agent nói chuyện luôn. Hưng hỏi agent có lịch nào sớm hơn không thì có lịch COSCO CLS: 14-AUG, ETD: 16-AUG Giá cước vận chuyển tăng gấp đôi (giảm lợi nhuận của Hưng). Chấp nhân luôn để hàng đi lẹ, xử lí vấn đề cho khách hàng về trước rồi tính sau, Deadline chạy thời gian như vịt ở đây. CLS là ngày 14-Aug - Thứ 4 Nghĩa là khách hàng phải thanh toán trong ngày thứ 2 cho shipper và agent phải đến pickup trong ngày 13 và hoàn thành mọi thủ tục, chậm nhất là chiều thứ 3 phải hoàn thành hết. Sáng thứ 2, 11h trưa khách thanh toán cho shipper, có xác nhận chuyển khoản, Hưng gửi ngay cho shipper vào group Wechat nhưng họ vẫn khẳng định phải nhận được tiền mới release hàng. Hưng nói hết lời với shipper là đây là điện chuyển tiền (ủy nhiệm chi), bên tôi đã thanh toán cho ngân hàng rồi, hãy thông báo cho agent của tôi lịch trình cụ thể để họ sắp xếp lấy hàng vào ngày mai. Shipper vẫn không đồng ý dù chỉ là lịch lấy hàng. Ở bức ảnh thứ 3, 16h30 ngày 12-08 Hưng vừa phải thuyết phục shipper thông báo lịch lấy hàng vừa phải gọi điện, nhắn tin cho agent xin chờ. Trung Quốc đi trước VN 1 tiếng. 4h30 ở VN thì ở TQ là 5h30, Agent đã hết giờ làm việc nhưng họ vẫn nán lại để chờ kết quả sắp xếp xe container lấy hàng ngày mai. Agent support quá tốt không còn gì để nói. Ms Yan ở lại công đến hơn 19h30 vẫn chưa có thông báo pickup từ shipper nên về nhà. 18h59p giờ VN là 19h59p giờ TQ, chị khách gửi xác nhận chuyển khoản cho Hưng thì Ms Yan - Agent đã về nhà, không sắp xếp được lịch xe container. Lưu ý: các lịch pick up đều phải sắp xếp trước 1 ngày. Xe cont không để trống và sẽ xếp kín lịch để khai thác tối đa. Đây là logistics! Ở VN 1 ngày neo xe phí là 1.000.000 VNĐ Sáng thứ 3, Hưng vẫn liên hệ với agent nhờ sắp xếp xe để pickup hàng nhưng không được. Hưng gọi cho shipper push liên tục đến 12h, yêu cầu cho lịch release hàng và kiểm tra tài khoản thường xuyên để agent sắp xếp kéo cont nhưng họ vẫn không đồng ý. Đến gần 2h chiều, khi chị khách gửi điện ngân hàng xác nhận shipper đã nhận được tiền. Hưng gọi cho agent để lấy hàng thì được thông báo về bão Lekima đổ bộ vào Trung Quốc. Cùng thời điểm này delay 1 lô hàng khác tại Shanghai. Lekima là siêu bão lớn nhất từ 2004 đến 2019. https://tuoitre.vn/video-sieu-bao-lekima-dap-vui-mien-dong-trung-quoc-20190812144823993.htm Agent thông báo lại không khuyến khích đi hàng vào thời điểm này vì quá gấp và có thể rủi ro. Lô hàng này giá trị thấp không mua bảo hiểm nên Hưng đề nghị khách hàng delay chuyến tiếp theo. Chị khách thì nổi xung lên luôn. Hỏi là tại sao xử lí cả ngày hôm qua mà kết quả là delay. OK. Mọi thứ đều phải có kế hoạch, không thể làm việc một cách bộc phát được. Hết phần vận chuyển, tiếp đến là phần chứng từ. Phần này thì lại cực kỳ khó chịu và đau đầu vì thiếu quy trình làm việc giữa các phòng ban và một ít sự cố cá nhân. Hưng xin nhắc lại thông tin lô hàng này: - Incoterm EXW - Dùng export lisence của agent và C/O - Lô hàng phải làm công bố, KTCLNN Sau khi chốt lịch tàu, Hưng thông báo cho phòng Log-Thủ tục (làm việc nội địa), tư vấn chứng từ cho phòng OPS-Điều hành (làm việc đầu nước ngoài). Hưng nhấn mạnh với phòng OPS nói Agent lên draft C/O để mình xem họ show thế nào trên ô số 1 và ô số 7. - Câu trả lời của Log: Khi nào có chứng từ đem qua đây xem rồi tư vấn - Câu trả lời của OPS: Agent này làm hàng VN nhiều mà, chắc họ có kinh nghiệm. Làm C/O draft thì khi nào có Bill mới làm đc. Ai làm bill? Hưng nhắc lại là không cần phải làm bill và làm C/O draft trên hệ thống, chỉ cần hỏi agent show thông tin ô số 1 và ô số 7 thế nào thế nào trên C/O để xem có hợp lệ không. - OPS trả lời: Agent làm nhiều, họ tự biết thôi, Hưng phải tin tưởng người khác chứ, sao đa nghi quá vậy. OK vì đây là nghiệp vụ các phòng ban khác nên Hưng không can thiệp. Hưng liên hệ Vinacontrol để hỏi thông tin làm công bố và KTCLNN, Bên Vina control hướng dẫn phải thể hiện tên nhà sản xuất lên chứng từ. Dự định là show trên C/O. Quay lại hỏi phòng Log thì Log nói cái này không biết. Lô hàng này là term EXW, Seller không có export lisence nên phải làm thủ tục xuất khẩu qua một công ty khác. Có 2 phương án để làm C/O. CTY A: Seller thực tế - Nhà máy CTY B: Công ty Trading - Công ty ủy thác xuất khẩu - Shipper CTY C: Mua hàng tại VN - Consignee Phương án 1: C/O 3 bên Ô số 1: Công ty B Ô số 7: Công ty A Ô số 10: INV theo thông tin công ty A Ô số 13: Tick third party Invoicing Nếu làm theo trường hợp này thì công ty đứng trên ô số 1 phải làm được C/O và đứng tên trên Bill of lading và tick được Third party. Nếu không tích được third party thì đây là C/O ủy quyền và sẽ bị bác. Đa phần ở TQ không tick third party. PA này có thể show tên nhà máy trên C/O làm được công bố. Phần này liên quan đến luật tại TQ vì không phải nhà máy nào cũng có thể xin C/O được nên phải rất cẩn thận, tránh bị dính C/O ủy quyền, khi đàm phán phải lưu ý. Phương án 2: C/O trực tiếp Ô số 1: Công ty B Ô số 7: Thông tin hàng (không thể hiện công ty A - Manufacture) Ô số 10: INV theo công ty B Toàn bộ chứng từ sửa lại theo thông tin công ty B - Ủy thác: INV, PL, SC Phương án này thì lại không có thông tin Manufacture để làm công bố, dự kiến sẽ show lên Bill vì đây là House Bill có thể ghi tùy ý. Nếu làm theo phương án này thì lại vướng vì toàn bộ chứng từ đều là công ty B - Ủy thác, không có bất kỳ thông tin nào của công ty A trong khi khách đã thanh toán cho ngân hàng 100% theo thông tin công ty A sẽ gặp vấn đề sau thông quan. Lô hàng này Hưng tự làm công bố sản phẩm cho khách hàng vì phòng Log không làm. Sau khi hỏi thì phần KTCLNN Hưng cũng làm luôn với Vinacontrol thì phòng Log có thái độ khác hẳn. C/O cũng không tư vấn, hỏi thì nói không rành, chỉ biết làm C/O 3 bên hoặc trực tiếp còn có công bố vây không biết làm. OK, không biết làm thì mình tự làm. Hưng báo phòng OPS thông báo cho agent làm theo Phương án 2 thì phòng Log can thiệp vào nói làm PA1 C/O 3 bên và tick third party. Hưng nói bên China sẽ không tích third party cho phương án này và đó C/O ủy quyền sẽ bị bác. Vì nếu công ty A - Seller thực sự có thể xin C/O thì họ đã đứng tên trên ô số 1 và làm C/O trực tiếp rồi. Nếu là C/O 3 bên thì công ty A đứng ô số 1 và bill, ô số 7 sẽ là CTY B - Trading, ô số 10: INV của công ty B Phòng Log nói nếu Hưng biết thì làm, Log không can thiệp nữa. Vậy là phải nhẫn nhịn báo agent làm C/O theo PA 1 của Log. Khi agent báo lại là họ không tick được third party thì Log không phản hồi, nói Hưng biết thì tự làm, có chứng từ thì đưa Log kiểm tra. OK. Hưng gọi hỏi Vinacontrol ngoài C/O thì show "Manufacture by..." ở chứng từ khác được không, họ báo là show ở đâu miễn là chứng minh được tên Nhà sản xuất và địa chỉ khớp với công bố. Hưng hỏi là show trên bill được không? Vinacontrol: show ở đâu cũng được, miễn sao có thể hiện tên nhà sản xuất và địa chỉ như trong công bố. Hưng hỏi OPS show trên House Bill được hay không? Ops đồng ý. Kết quả là làm C/O phương án 2: C/O trực tiếp Show "manufacture by..." trên House Bill. Làm xong bộ chứng từ, INV, PL, Bill Hưng gửi sang cho Vinacontrol kiểm tra thì bên này nói là em show trên INV đi, chị không thấy ai show trên Bill. Muốn lật cả bàn lên lập tức, Trước đó bill đã khai manifest và chỉnh sửa 1 lần để show "manufacture by..." rồi, bây giờ lại nói là show trên inv, đã vậy trên bill OPS show "manufacture by..." trên shipping mark. Thực tế trên thùng hàng không có bất kỳ thông tin nào của nhà sản xuất, phải show trên description of goods. Lúc này là 6h chiều rồi, chạy ngay xuống gặp OPS nhờ sửa thì không kịp rồi. Đành sửa lại trên Bill xóa phần shipping mark, còn hệ thống thì vẫn còn nhưng chắc không ai bắt mấy lỗi này. ETD: 19-Aug ETA: 23-Aug - Thứ 6 Hàng về rồi thì lúc này bị vướng thông tư 12/BTC, không chấp nhận C/O mới vì ngày 12/09 thông tư này mới có hiệu lực. Hàng về thì một là nằm ở cảng chờ qua 12/09, 2 là muốn lấy hàng gấp thì làm khai quan mà không được chấp nhận C/O. Khách thì dí lấy hàng liên tục, đã giải thích, gửi thông tư qua nhưng khách vẫn không hiểu. Cứ đòi nhất quyết thứ 7 lấy hàng hoặc thứ 2. Sáng thứ 2 ngày 26-08, Hưng vào công ty thì phòng OPS nói đã nhận được C/O và gửi cho phòng thủ tục. OK một tin tức tốt, có C/O rồi và bên BTC có văn bản hướng dẫn chấp nhận C/O nên giờ chỉ việc khai quan thôi. 10h sáng phòng thủ tục gọi lên báo C/O bị SAI. Ô số 9 theo C/O mẫu mới thay vì ghi giá sẽ ghi số lượng trọng lượng sản phẩm. Phòng thủ tục đã yêu cầu agent chỉnh sửa số lượng ô số 9 là: 293.000 PCS Vậy mà khi C/O gửi về thì ô này lại thể hiện 293 PCS Trước đó đã confirm C/O chỉnh sửa là 293.000 PCS vậy mà agent vẫn để 293 PCS Đã cố gắng xử lí mọi thứ nhưng trouble liên tục xảy ra mà không phải tại mình, nản thật là nản. Khách gọi liên tục hỏi gửi tờ khai qua đây chị đóng thuế nhanh còn lấy hàng, chị có công việc nữa, trong hôm nay nhất định phải lấy hàng. Hưng quyết định KHAI NỢ C/O lấy hàng ra trước. Vì có giải thích khách hàng cũng không hiểu mà còn rắc rối thêm. Hưng thông báo cho phòng thủ tục làm tờ khai nợ C/O từ 10h và yêu cầu làm gấp, ưu tiên lô hàng này vì khách đang cần gấp. Phòng Log báo là nếu khai nợ C/O sẽ phát sinh chi phí..... Chính phòng Log - thủ tục cũng biết tính chất lô hàng này nhưng họ ậm ừ, không làm. Đến 12h trưa Hưng vẫn chờ phòng Log đi ăn cơm và nhắc khai quan gấp, khách hối liên tục, phòng Log vẫn ậm ừ, không nói gì. Đến 3h chiều vẫn không chịu khai quan, khách thì quá tức rồi chửi Hưng luôn. Bực không chịu được, Hưng cho sđt phòng Log để khách tự liên hệ. Chắc là khách hàng gọi chửi 1 tăng nên Log gọi lại cho Hưng và gửi email yêu cầu xác nhận chi phí khai quan nợ C/O và làm hoàn thuế nhưng không nói rõ chi phí là bao nhiêu, chỉ nói là theo giá công ty. Sau khi Log truyền tờ khai luồng vàng, Hưng in tờ khai ngay lập tức để đi lấy chứng thư KTCLNN (Đăng ký kiểm tra an toàn thực phẩm) Lúc này là hơn 3h chiều, chạy gấp từ công ty qua Vinacontrol, nộp hồ sơ lấy chứng thư. Đúng 4h30 chiều có chứng thư Hưng chạy gấp về cty giao cho phòng Log để làm thông quan. Khách thì vẫn gọi hối liên tục và hỏi tại sao phát sinh tiền thuế nhập khẩu, Hưng cũng giải thích nhưng khách cũng không hiểu chỉ kêu lấy hàng ra gấp trong hôm nay (thứ 2) rồi xử lí sau. Phòng Log thì đúng là kiếm chuyện đủ thứ, thay vì gửi công văn nợ C/O, giấy nộp tiền vào ngân sách nhà nước,... các chứng từ cần thiết một lượt thì phòng Log gửi cho khách hàng từng đợt đến mức khách hàng phát cáu. 3h chiều có là có tờ khai thì khách hàng đang ở ngân hàng nộp tiền tại HCM, Log không báo là kí công văn nợ C/O và một số chứng từ khác mà Log đợi để 5h chiều mới gửi cho khách hàng. Lúc này khách hàng đang trên đường về Bình Dương. Khi về đến cty thì phòng Log nói Hưng là chờ khách kí xong công văn thì báo để Log cho người đi lấy mới nộp hồ sơ thông quan được. Với tình hình làm việc của Log thì Hưng quá sợ, mất ngủ cả đêm. 2h sáng 27-08 (thứ 3) chị khách nhắn tin sáng mai em xuống chị lấy hồ sơ đi, chị sợ gửi lên không kịp bên em làm. Ok 4h sáng dậy rửa mặt chuẩn bị, 5h chạy lên Bình Dương lấy chứng từ và chạy về công ty lúc 8h20 sáng. Đi và về hơn 100km. Đưa chứng từ cho phòng Log đi nộp gấp để lấy hàng. Khoảng 10h nhân viên hiện trường bên phòng Log gọi hỏi: Hưng hả em, lô hàng này gấp anh sẽ lấy ra và giao luôn cho em trong ngày, phí 500k em chịu không? OK lấy ra lẹ đi anh. Tờ khai luồng vàng nộp vào chờ kết quả thôi 11h thông quan. Xong phần khai quan giờ đến kế toán công nợ kiếm Hưng: Lô hàng này khách hàng làm việc với công ty lần đầu, không có công nợ, em báo khách thanh toán đi rồi chị cho giao hàng. Tiền cước EXW và O/F+LCC là 24tr600k, tiền khai quan và trucking nữa bao gồm VAT là khoảng 33tr. Theo Hưng đàm phán thì hàng về khách chỉ cần thanh toán cước trước còn trucking và khai quan thì thanh toán sau khi nhận hàng 7 ngày. Liên hệ chị khách thì chị nói chỉ còn 15tr trong tk, không đủ đóng tiền, để chị xoay. Đến 2h chiều kế toán hối, phòng Log hối vì xe đang chờ, nếu không chốt trước 3h chiều sẽ phát sinh phí neo xe. Hưng gọi khách hàng thì máy bận liên tục (chắc chị đang xoay tiền), gần 3h chiều rồi vẫn không có kết quả, Hưng làm ra quyết định liều lĩnh: gọi cho chị khách hàng hỏi chị xoay tiền được không? đọc stk em chuyển khoản 10tr, chị thanh toán trước phần cước để kế toán cho lấy hàng, còn khai quan với trucking để sau. Chị hơi đơ chút trong điện thoại rồi hỏi lại: gì ghê vậy Hưng. Hưng: Em nói thật, nt stk cho em, lấy hàng ra trước đi rồi tính sau. OK, chị nt stk Hưng chuyển khoản ngay và kế toán báo nhận được tiền trong 5p - RELEASE HÀNG Sau thông quan thì còn phần hoàn thuế và làm Annex Contract (phụ lục hợp đồng) vì bùa chứng từ lô hàng này.
Bài viết này được Hưng viết từ ngày 26-08-2019 đến hôm nay là Quốc Khánh 2-09-2019 là hoàn thành. Bài viết này ghi lại toàn bộ diễn biến một lô hàng có kiểm tra chất lượng nhà nước. Mong giúp được phần nào cho các bạn nào mới vào nghề XNK có thêm kinh nghiệm, tránh bớt rủi ro. Hưng cũng mong anh/chị nào là chủ doanh nghiệp đọc được bài viết này thì sẽ hoàn thiện hơn về quy trình làm việc giữa các phòng ban và có cách quản lí con người tốt hơn để tránh gặp phải những rủi ro mang tính cá nhân gây nên.
0 Comments
Bài học case này: - Khi nhập khẩu 1 lô hàng phải có kế hoạch, mốc thời gian dự kiến càng chi tiết càng tốt - Kiểm tra kĩ thật kĩ các bên có liên quan đến lô hàng - Giám đốc, chưa chắc giỏi mọi thứ. - Đừng quá tin tưởng người quen một cách mù quáng Xin lưu ý, Hưng là sale logistics, Hưng chỉ tìm cách để xử lí vấn đề chứ không giỏi về nghiệp vụ, nếu có sai sót gì anh/chị có thể góp ý. ----------------------- Chào mọi người, Hôm nay cuối tuần tháng 6, Hưng dành thời gian viết lại case này chia sẻ lại toàn bộ quá trình thực hiện case này. Đây là một case full các trình tự từ lúc tiếp xúc khách hàng rồi làm quen để sales, rồi tham gia làm hàng, đàm phán, hỗ trợ, khó khăn, thất vọng,..... Bài viết này sẽ dài, rất rất dài và Hưng không viết dành cho người chỉ tìm hiểu nghiệp vụ xuất khẩu, Hưng chia sẻ chung, mong các bạn làm logistics cũng đọc được bài này, các chủ doanh nghiệp có thời gian xem để review lại. Hưng sẽ cố gắng tóm lại ngắn nhất có thể. -------- Khách hàng này Hưng tìm được trên webxuatnhapkhau.com/ vào khoảng ngày 22/04/2019 Chị khách hàng này lên diễn đàn hỏi thủ tục nhập xe bồn tưới nước từ TQ về VN. Lúc đó Hưng cũng thật là đang bí khách do làm sale cũng chưa lâu, chưa có nguồn khách hàng quen thuộc, lang thang lên các diễn đàn xem thông tin về ngành xuất nhập khẩu, logistics, các bài viết trên diễn đàn hỏi để học hỏi thêm. Mình thấy 1 bài viết hỏi về thủ tục nhập khẩu xe bồn tưới nước từ TQ về VN, suy nghĩ ờ thì cmt để lại thông tin thôi, họ liên hệ thì giao cho phòng Log - phòng thủ tục kiểm tra các chứng từ cần thiết để nhập khẩu. Ai ngờ sáng hôm sau, chị khách gọi cho mình nói chị thấy em cmt để lại số điện thoại nên chị gọi hỏi: Chị nhận được thông tin từ sếp là tìm mua xe bồn tưới nước từ Trung Quốc về. Công ty chị không chuyên về mặt hàng này, đây là lần đầu tiên nhập khẩu, do khách hàng của công ty chị đặt hàng nhờ mua dùm, xem xét từ cuối năm ngoái đến bây giờ mới chốt. Hưng: dạ vậy chị cần em hỗ trợ vấn đề gì? Chị khách: chị không biết rõ cái này nhập là tiêu chuẩn euro 3 hay 4, với thuế nhập khẩu bao nhiêu Hưng: Dạ, để em ghi lại và nhờ phòng Log kiểm tra, có gì em trả lời chị qua email, chị cho em xin email. Chị khách: ok,........ Hưng cũng tìm thông tin rồi tra thuế xem cách nào nhập để giảm thuế cho chị vì hàng xe bồn này là xe chuyên dụng, nếu nhập về để làm dự án sẽ được miễn thuế NK. Tiếp đó là phần nói chuyện, làm quen tìm hiểu khách hàng, chị khách này học kế toán nhưng ko có duyên với ngành mà toàn làm Nhập hàng, sale lúc còn trẻ thì đi hiện trường làm hải quan. Qua cách nói chuyện thì Hưng thấy là rất cứng, nghiệp vụ cực kỳ vững, khả năng làm việc rất tốt, hiệu quả cao. Hiện tại làm partime cho công ty, rồi kinh doanh hàng kim khí, tự nhập hàng qua đường tiểu ngạch về bán online. --- Hưng gửi mail cho phòng Log và tìm hiểu các thông tin, nghị định về nhập khẩu xe tải thì được biết từ năm 2017, các xe nhập khẩu đều phải áp dụng tiêu chuẩn khí thải Euro 4. Phòng kiểm tra thủ tục báo lại kết quả: Xe ô tô nhập khẩu hiện tại tất cả đều phải đáp ứng tiêu chuẩn Euro 4. Nếu mẫu xe chưa có tại Việt Nam thì phải làm Kiểm tra chất lượng nhà nước, nếu đã có rồi thì không cần, chỉ cần đi đăng kiểm thôi. Phí thủ tục khai quan thì bình thường. Trong thời gian Hưng cùng chị khách này tra cứu văn bản pháp luật để kiểm tra quy định, thủ tục để nhập khẩu thì sếp của chị đi tìm 1 đơn vị logistics người quen, họ trả lời là chỉ cần tiêu chuẩn euro 3 là nhập được rồi. Ngày Hưng nhận được thông tin là ngày 27/04/2019. Tất cả các thông tin Hưng đều tìm hiểu trên website của chính phủ, có văn bản rõ ràng, không hiểu thế nào mà bên kia trả lời vậy cho được. Quá tức, 2 chị em gọi nói chuyện với nhau, Hưng khẳng định là mình làm việc tất cả thông tin phản hồi đều có văn bản của nhà nước, đâu có kiểu nói bừa đâu. Chị cũng nói luôn là làm ca này khó, không chắc làm được với Hưng vì sếp chị có quen 1 đơn vị khác, cũng là đơn vị trả lời về thủ tục nhập xe theo tiêu chuẩn Euro 3. Ok, Hưng thì cũng không phải vì chuyện này mà không hỗ trợ chị tiếp, Hưng vẫn check giá vận chuyển, khai báo hải quan, đăng kiểm và trucking nhưng địa chỉ không rõ chỉ biết là hàng nhập về Hải Phòng, làm thủ tục xong rồi trucking lên Thái Nguyên,.... để chị làm dự toán. Trong thời gian này thì vẫn không có gì gấp gáp, sếp chị quyết định mua hàng, đi kiểm tra mấy bên và quyết định chọn 1 đơn vị sản xuất xe, thời gian sx là 25 ngày. Phương thức thanh toán là TT: 30%, L/C: 70%, L/C 70% là vốn vay ngân hàng. Thời hạn giao hàng trễ nhất theo L/C là ngày: 28/06 Hợp đồng bán hàng cho khách tại VN là 20/7 xe phải ở tại kho của khách hàng tại VN. Đây là hợp đồng 3 bên: CTY A SX ở TQ CTY B là công ty trading ở VN - Chị khách của mình CTY C là công ty cuối cùng mua hàng Hưng nói chuyện với chị đến khoảng ngày 22/05/2019 thì bắt đầu trouble xảy ra từ ít tới nhiều. Sếp chị yêu cầu ghi chi tiết xe vào hợp đồng, từng thông số kĩ thuật mặc dù đã có catalogue đính kèm. Mấy hàng này nhạy cảm, không nên show nhiều thông tin, bớt được chút nào hay chút đó. Không hải quan nào biết hết tất cả các mặt hàng, nếu hàng bình thường hay nhập thì họ biết, xe bồn tưới nước lâu lâu mới nhập 1 lần, họ cũng không chuyên đến mức nhìn tất cả thông số rồi soi được, họ chỉ xem trên chứng từ là chính. Show chi tiết quá có từng điểm để soi. Rốt cuộc thì cũng thuyết phục được sếp không show chi tiết xe vào hợp đồng. L/C là vốn vay ngân hàng nên dù là mua hàng theo incoterm FOB thì ngân hàng yêu cầu mua bảo hiểm, chị hỏi Hưng là nên mua bảo hiểm bên nào thì cái này Hưng không rành, chỉ thấy khách hàng thường mua của "Bảo Việt" nên cũng giới thiệu chị hỏi thử bên này. Về khoản bảo hiểm thì thật sự cái này Hưng không rành nhưng có học về nghiệp vụ xuất nhập khẩu nên nếu có thời gian Hưng sẽ viết 1 bài về những gì Hưng học về bảo hiểm. Ngày 05/06/2019, chị nhờ Hưng giúp giải thích với người bán về L/C. Rất nhiều nhà cung cấp TQ họ không rành gì về XNK, tiếng Anh cũng không tốt. Làm việc với anh Sale manager này là đủ thứ chuyện luôn, cực kỳ mệt rồi thêm kế toán công ty chị nữa. Phần này anh/chị nào làm chủ công ty, doanh nghiệp nên xem kĩ để review lại doanh nghiệp, công ty mình. Từ thời điểm này đến hết T6 là giông bão. Hưng nhắc lại về thông tin hợp đồng này và timeline: Hàng hóa: Xe bồn tưới nước Incoterm 2010: FOB Thanh Toán: TT 30%, L/C 70% (bằng vốn vay ngân hàng) CTY A là nhà SX ở TQ CTY B là Trading ở VN CTY C là người dùng cuối ở VN. L/C sẽ được lập trước 2 ngày khi nhà sx hoàn thành hàng hóa, dự kiến hoàn thành ngày SX là ngày 20/06. Vậy L/C sẽ được mở vào ngày 18/06. Theo L/C thời gian cuối cùng giao hàng là 28/06/2019 Thời gian hợp đồng bán hàng B và C là 20/07 hàng phải có mặt tại kho của C. Ngày 05/06 Hưng liên lạc với nhà cung cấp để giải thích về L/C cho nhà cung cấp. Sale manager này tên là Brulce nhưng Hưng ghi tên nhầm là Bluce. Họ nói cần xác nhận L/C trước khi chuyển hàng. Hưng nói rằng theo hợp đồng thì sau khi nhà cung cấp hoàn thành sản xuất xe thì L/C sẽ trong mở trong vòng 2 ngày. Tất nhiên là L/C sẽ được gửi để anh ta xác nhận trước khi gửi hàng. Anh hãy hoàn thành việc sản xuất và thông báo chho chúng tôi, chúng tôi sẽ mở L/C khi nhận được thông báo từ anh. Nhà cung cấp này không hiểu về phương thức thanh toán bằng L/C. Hàng hóa mua theo term FOB nhưng nhà cung cấp này lại muốn book tàu vận chuyển, anh ta lo lắng nếu có vấn đề xảy ra trong quá trình vận chuyển, anh ta sẽ không lấy được tiền. Anh ta hỏi rằng hàng hóa nếu là do bên Hưng sắp xếp chuyện vận chuyển thì đơn vị logistics không giao chứng từ cho anh ta trong thời gian quy định của L/C thì phải làm sao? Do điều kiện L/C trong hợp này là after 20 days B/L. (sau 20 ngày kể từ ngày tàu chạy) Hưng đã giải thích với Brulce: đây là một phương thức thanh toán an toàn qua ngân hàng, chúng tôi đã nộp 70% tiền hàng còn lại qua ngân hàng mở L/C. Anh có thể liên hệ với ngân hàng nhận thông báo L/C tại nước anh có phải chúng tôi đã kí quĩ số tiền này. Ok, anh ta đã hiểu và nói lại: Lưu ý là thời gian vận chuyển phải thông báo trước cho anh ta và hợp lệ để anh ta có thể rút tiền. Theo L/C là ngày 28/06 là hạn chót giao hàng thì nếu ngày 20/06 anh ta sản xuất xong và trucking ra cảng làm thủ tục hải quan cũng mất thêm vài ngày mà lịch book tàu lại sau ngày 28/06 thì chứng từ không hợp lệ. Note: Mặc dù không rành về L/C nhưng phần này Brulce cũng rất kĩ, làm đến sale manager CTY SX xe chuyên dụng cũng không đơn giản, đầu toàn sạn. Trung Quốc có ngày nghỉ lễ Tết nữa năm, Hưng nắm thông tin và chị nhờ đốc thúc nhà sản xuất để đảm bảo tiến độ công việc. Song song đó là Hưng làm việc với chị khách, cập nhật tiến độ công việc của Brulce để chị theo dõi, đốc thúc làm L/C, chuẩn bị chứng từ nhập khẩu. Toàn bộ chứng từ, tài liệu kĩ thuật để nhập khẩu xe bồn này là Hưng tra cứu mỗi ngày, chạy 2 3 bên hỏi, rồi gọi qua cục đăng kiểm ở HP để hỏi thông tin. Công ty Hưng thì ở HCM mà hàng này nhập về Hải Phòng nên làm việc thông qua đại lý ở HP. Hàng hóa này là một hàng hóa đặc biệt và đại lý bên Hưng cũng chưa có kinh nghiệm làm hàng này nên cũng phải tìm hiểu, đi gặp các bên làm đăng kiểm để kết nối, kiểm tra thủ tục. Tốn công sức rất nhiều. Nếu không kĩ, khách chọn bên mình làm dịch vụ thì ảnh hưởng khách, vướng hồ sơ, thủ tục rồi tiền lưu cont, lưu bãi khách hàng chịu, ảnh hưởng người ta. Mà lỡ khách không chọn bên mình thì lại khó xử với đại lý, tốn nhiều công sức như vậy, mất thời gian của đại lý, họ phải chạy đi mấy bên để hỏi thủ tục, giấy tờ, chuẩn bị cho đăng kiểm, rồi ảnh hưởng đến uy tín đại lý, uy tín mình. Hỏi đủ nơi mà không làm, không khác gì đi dò giá. Nhập khẩu xe bồn này thì đăng kiểm là phần căng não nhất, nên chứng từ phải đầy đủ, chuẩn nhất có thể, không thì chi hơi bị nhiều hoặc không được phải tái xuất. Nhiều đêm Hưng phải thức tra cứu văn bản, bên đại lý thì cũng phải chạy kiếm đường lo lót sẵn. Có ngày nói hỏi chứng từ đăng kiểm thôi mà khan cả giọng, hàng khó mà, 1 chút không cẩn thận thì hậu quả khôn lường. Ok. Rồi cũng đến ngày Hưng báo giá cho chị khách, lô hàng này vận chuyển bằng cont Flatrack 40'. Trước đó thì Hưng cũng đã báo giá cước vận chuyển từ tháng 5 rồi, nhưng qua tháng 6 thì giá khác phải check lại và chốt giá final bao gồm: Vận chuyển quốc tế, khai báo hải quan, đăng kiểm, trucking nội địa. Khi báo giá vận chuyển Hưng yêu cầu Shipper làm MSDS để chắc chắn vì hàng này có ắc qui, dầu, nhớt nên phải đảm bảo cho hãng tàu. Điều này không bắt buộc có trong bộ chứng từ nhưng cần cẩn thận, nếu không có hãng tàu không nhận thì lại delay. Shipper này không biết MSDS là gì, anh ta nói chưa từng làm và hỏi ngược lại bên anh chọn hãng tàu gì cùi quá vậy, hãng tàu ở nước chúng tôi không bao giờ yêu cầu cái này, tôi đã có hơn 10 năm kinh nghiệm. Báo giá thì Hưng làm việc với chị khách từ đầu nên báo trước, giá rất thấp vì chị em làm với nhau 2 tháng từ lúc chưa có cái gì đến lúc này thì cũng không phải kì kèo mấy đồng nữa. Lô hàng này Hưng lời cước vận chuyển quốc tế 250$ cho cont flatrack từ Shanghai về Hải Phòng giá O/F là 1475$, các phí khác còn lại (Khai hải quan, đăng kiểm, trucking nội địa) tổng lợi nhuận chỉ có 1.500.000 VNĐ so với giá gốc là để chia lợi nhuận cho đại lý. Làm việc với nhau Hưng biết sếp chị rất kĩ, muốn tìm giá tốt nhất, Hưng cũng mong lấy được hàng để 2 chị em vui vẻ làm việc tiếp. Bên kia cũng làm một báo giá, chị gửi cho Hưng xem thì TRỜI ƠI: Giá bên kia đắt không phải thường. - Khai quan hơn mình 5,5 triệu - Đăng kiểm hơn mình 2 triệu - Trucking hơn mình 1 triệu - Vận chuyển quốc tế thì hơn mình 200$ Chị khách nói là chị tổng hợp giá 2 bên trình sếp để sếp chọn, cũng nói là Hưng hỗ trợ từ đầu đến giờ, giá bên Hưng tốt Hưng báo giá là thứ 3 ngày 11/06, đến ngày 17/06 thì chị feedback lại, nghe câu này thì Hưng cũng biết là fail rồi. Không làm được Hưng cũng hơi buồn, khách theo 2 tháng, bỏ biết bao nhiêu công sức mà lô hàng này lời không bao nhiêu so với những gì mình đã bỏ ra. Bên kia không đụng đến chứng từ 1 ngày, còn tư vấn sai tiêu chuẩn khí thải nữa, toàn bộ chứng từ để nhập khẩu và đăng kiểm là Hưng chuẩn bị từng chút một, giá thì cũng thấp hơn nhưng vẫn không bằng được quan hệ, xém chút nữa là Hưng mất niềm tin vào việc tạo giá trị, cũng muốn làm ăn chụp giựt như bao người cho khỏe, không phải trách nhiệm nhiều, đỡ nặng lòng, tiền kiếm được dễ hơn, nhiều hơn. Nhưng nghĩ lại fail thì thôi, dù sao cũng là một bài học đáng giá. Quen được chị khách này, ăn hành ngập mặt, biết được những lục đục trong vận hành, có khối kinh nghiệm xnk nhờ case này. Tiếp phần fail báo giá, nhưng làm việc cũng có tình cảm, Hưng vẫn hỗ trợ chị làm tiếp case này. Ngày 13/06, Hưng nhắc chị báo kế toán làm draft L/C gửi cho Shipper nhưng vẫn chưa có, mặc dù đã có timline rồi. Hưng và chị khách phải nhờ Shipper gửi mail qua cc sếp bên chị vào để giục kế toán làm L/C draft. Đến cuối ngày, 8h tối mới có L/C draft gửi nhà cung cấp Vụ này thì còn ác liệt hơn, kế toán công ty chị nói là theo luật thanh toán quốc tế thì L/C sẽ thanh toán trong 45 ngày. Có cái luật nào mà quy định vậy đâu. L/C thanh toán khi nào thì tùy theo thỏa thuận giữa người bán và người mua thôi. Khi lập L/C thì theo hợp đồng đã kí, dự kiến là ngày 25/06 phải giao hàng nhưng do tiến độ gấp quá nên dời ngày giao hàng đến 28/07. Shipper thay đổi thông tin ngân hàng thanh toán, ngân hàng thanh toán T/T là 1 ngân hàng, ngân hàng thanh toán L/C là một ngân hàng khác. Các sếp công ty chị sợ bị hack nên yêu cầu làm phụ lục hợp đồng, nhắn tin, email confirm đủ thứ. Đồng thời lúc này shipper nói thay đổi tên model sản phẩm, do liên quan đến phần SKU gì đó bên họ. Hưng công nhận là có thể xảy ra trường hợp hack nhưng vì thay đổi thông tin ngân hàng, thay đổi tên model sản phẩm mà phải làm 1 cái phụ lục là điều quá thừa thải. Chỉ cần thay đổi thông tin trên hợp đồng và yêu cầu đối tác kí lại là được. Tiền cọc đã chuyển trước rồi. Chưa nói đến việc thay đổi model sản phẩm thì khi làm thủ tục hải quan, đăng kiểm sẽ có 2 tên sản phẩm có thể gây khó khăn khi làm thủ tục. Nói mãi các bác không nghe, muốn kĩ, muốn chắc nhưng không biết cách. Hưng và chị khách xử lí: Nhờ shipper kí cả 2 bản, 1 bản hợp đồng đã thay đổi thông tin, 1 bản hợp đồng giữ nguyên + phụ lục. Lúc này shipper phát bực vì yêu cầu thay đổi thông tin 2 3 lần, nếu thay đổi tên sản phẩm thì phải sửa lại toàn bộ chứng từ: INV, Packling List, tài liệu kĩ thuât,.... Rồi chưa nói chuyện kí tên, đóng dấu kế toán không chịu bắt làm lại. Shipper khùng luôn, kí nhầm bên A và B. Đến 6h chiều còn sai, họ bực quá kêu để đó đi hết giờ làm việc rồi, mai tính. :)) Ngày 15/06, chị báo lại các sếp kêu phí vận chuyển từ Hải Phòng về Thái Nguyên cont FR 40ft giá dưới 10 triệu. Hưng vẫn đốc thúc shipper kí và gửi lại, ngày 15/06 là thứ 7. Shipper không trả lời luôn. Thứ 7 này kế toán báo chốt mua bảo hiểm Bảo Việt Thứ 2 ngày 17/06, kế toán yêu cầu shipper ở Trung Quốc gửi hợp đồng gốc và yêu cầu cung cấp bảo hiểm để làm L/C. Chẳng hiểu nổi: Thứ 7 chỉ mới chốt mua bảo hiểm bên nào mà thứ 2 đã yêu cầu phải có. SWIFTCODE của Shipper bị sai, ngân hàng báo check lại, kế toán yêu cầu sau khi sửa kí lại hợp đồng. Ngày này cũng là ngày Hưng biết rớt đơn hàng. 1 ngày êm xuôi không có gì xảy ra. Buổi chiều thì shipper gửi hình ảnh xe đã hoàn thành, sơn xong xuôi màu đỏ sậm. Sáng thứ 3 ngày 18/06, các sếp bên chị báo là màu sơn xe không đúng, sao không phải đỏ tươi mà đỏ sậm mà trước đó toàn bộ chứng từ, hợp đồng chị đều show cho Hưng xem và cả email nội bộ là không có 1 yêu cầu hay xác nhận nào về màu sơn bây giờ lại nói màu sơn không đúng. Anh/chị làm xnk, mua hàng nên rút kinh nghiệm, sếp muốn yêu cầu gì viết mail confirm đi, không nói miệng. PHẦN NÀY HẤP DẪN, MỌI NGƯỜI NÊN ĐỌC Thứ 2, ngày 17/06 chị hỏi mình là không làm được có buồn thì mình biết kết quả đã quyết định từ trước rồi, có thể là trước đó các sếp đã quyết định chọn đơn vị nào mà chị không nói cho mình thôi. Ngày 18/06, chị hỏi Hưng là Bulk Vesel và Flatrack thì đi cái nào rẻ tốt hơn, shipper không đồng ý đi flatrack. Cái này hơi lạ! Hưng cũng khó hiểu, không biết nhà cung cấp này muốn gì. Qua tin nhắn của chị thì chắc mọi người nghĩ là local charge ở đầu xuất cao quá, mua hàng theo term FOB, người bán phải chịu mọi chi phí, thủ tục đến khi hàng giao lên tàu bao gồm cả Local charge at Origin (phí tại đầu xuất). NHƯNG MÀ! Làm sao mà local charge chênh lệch cao vậy được, TQ xuất hàng về VN biết bao nhiêu loại hàng, không phải riêng một loại hàng này và nó cũng không quá đặc thù. Trouble ở đây. Sếp chị đồng ý chọn dịch vụ bên kia take care lô hàng, họ liên hệ với shipper và đề xuất 1 đại lý của họ tại Trung Quốc, shipper sẽ book tàu qua đại lý này. Mọi người cẩn thận. Giá local charge đại lý báo cho shipper cao ngất ngưởng, cao gấp 3 lần bình thường. Ahaha! Hóa ra là cty fwd bên VN này thông báo cho đại lý bên China charge phí shipper cao lên để lấy tiền 2 đầu. Shipper nói là nếu đi Bulk Vessel thì local của họ chỉ có 2889 RMB= 420 USD Còn nếu là container Flatrack 40ft thì local charge là 7390 RMB=1074 USD. Làm quái gì có cái chuyện local charge tuyến Trung Quốc mà lên đến 1000 USD=23 triệu cho chi phí bốc dở hàng hóa (THC, BILL OF LADING, SEAL,..) Nghe là thấy bất hợp lí rồi. Vì sao mà Hưng biết được? Từ khi bắt đầu làm việc với nhà cung cấp này, họ không hề biết Hưng là một fwd. Anh ta chỉ biết là Hưng phụ trách về L/C và logistics. Mặc dù sếp chị đã chọn bên dịch vụ khác nhưng Hưng vẫn hỗ trợ trao đổi với nhà cung cấp và đây: Câu trả lời tại sao phí local charge lại cao như vậy. This's your agent offer me - Đây là đại lý của bạn đề nghị cho tôi.
Nghĩa là đại lý làm hàng này là được chỉ định. Ban đầu Hưng cứ nghĩ là bán FOB thì shipper tự tìm fwd trong nước làm hàng đến cảng. Nhưng mà cty fwd này lại chỉ định một đại lý ở TQ và bắt shipper phải chọn để thu phí local charge. sCạnh tranh thế nào khi càng ngày càng nhiều fwd được mở ra.
Điều này thì chắc không cần nói, các anh/chị nào làm logistics hoặc xuất nhập khẩu đều sẽ biết. Không nói về các nghiệp vụ xnk hay logistics. Hưng chỉ nói về thị trường dịch vụ logistics. Xuất nhập khẩu là một ngành khó, công ty xnk cũng cần một số vốn nhất định để hoạt động và các thủ tục cũng khó với người mới, các cty nhỏ nên số lượng cty xnk tăng lên rất khiêm tốn. Các công ty lớn, lâu nằm có volume hàng ổn định đều đã có đối tác và rất ít khi thay đổi. NHƯNG! Trái ngược với tình hình này là các công ty FWD mọc lên như nấm ở các thành phố lớn tập trung gần cảng, nói chính xác là HCM và HN. Một nhân viện hiện trường có trên 1 năm kinh nghiệm, cứng tay một chút đã có thể mở công ty và nhận làm dịch vụ khai báo hải quan. Thị trường thì cũng bao nhiêu đó nhưng cung vượt cầu mà lại thêm người Việt Nam mình nữa thì cái gì tới sẽ tới. Đua nhau giảm giá, kì kèo từng đồng rồi chấp nhận bán lỗ để lấy hàng về. Tất nhiên là khách hàng vui vì giảm chi phí vận chuyển nhưng lợi hại đi cùng nhau. Bán cước 1 lô hàng chỉ lời 5$, 10$ mà còn lỗ nữa ai đâu mà mất công care hàng? Bán lỗ 10 lô, lô nào hàng về trơn tru khách happy thì chuyến sau tăng giá lấy lại, khách thấy êm thì cũng chẳng tiếc gì vài chục $. Lô nào gặp trouble thì khách tự xử, bán lỗ rồi tiền đâu cover chi phí phát sinh? Ai xui ráng chịu! Những gì Hưng nói đều có thật, còn một số trường hợp còn ác liệt hơn nữa Hưng sẽ chia sẻ trong bài viết: Case nhập khẩu xe bồn tưới nước từ A-Z Cước vận chuyển thì cạnh tranh nhau từng đồng, còn giá dịch vụ khai bảo hải quan thì thôi rồi 500k, 700k cũng có. Chi phí thấp như vậy tiền công đi cảng đã thấy hết rồi, còn đâu tiền để cafe thuốc lá lấy quan hệ làm hàng êm xuôi? Rồi lợi nhuận ở đâu? Lô nào êm thì khỏe, lô nào khó thì quay lại charge phí khách hàng. Mà không có quan hệ thì sao mà nhẹ nhàng được, tất nhiên là giá phải chát rồi. Còn vô vàn điều nữa Hưng không đề cập nhưng kinh doanh mà. Mỗi người một chiến lược, không thể nói ai đúng ai sai, chỉ có kết quả cuối cùng mới quyết định. Hưng không đi theo con đường cạnh tranh về giá mà cạnh tranh bằng chất lượng dịch vụ, nắm rõ hàng hóa để hỗ trợ khách hàng về thủ tục xuất nhập khẩu, theo sát, cập nhật tình hình hàng hóa trong suốt quá trình vận chuyển để đảm bảo tiến độ. Bài này lười viết vì không có nhiều giá trị. Kinh nghiệm chọn cước vận chuyển tại Batam Indonesia9/6/2019 0 Comments Bài học từ Case này: - Chọn địa điểm phù hợp để có giá cước tốt - Nếu không biết hãy để cho người có kiến thức, kinh nghiệm hỗ trợ - Về vận chuyển, các FWD đều rành hơn bạn, nếu bạn thật lòng và trao đổi thẳng thắn, bạn sẽ có giá tốt và tiết kiệm được nhiều hơn cho cty, dư thêm cho bạn. Đây là một kiến thức nhỏ Hưng chia sẻ với các Anh/Chị đang có hàng hóa vận chuyển sang Indonesia. Hưng có 1 khách hàng check giá vận chuyển từ HCM Port đi BATU AMPAR, INDONESIA. Thật sự ban đầu Hưng cũng không rõ chỉ check giá theo yêu cầu khách hàng, sau khi đại lý ở Indonesia phản hồi lại là không có tuyến đi đến BATU, cảng gần nhất là BATAM. Chị Pricing gọi cho Hưng nói: cảng BATU này chị không biết nhưng cảng BATAM này chuyên đi tôm hùm, chị mua hàng ở đây nhiều nên biết. Nếu khách hàng đi cảng này thì em cứ báo giá theo Inquiry này, nếu họ chọn giá bên mình thì em báo lại mình sẽ lấy giá từ Singapore qua sẽ thấp hơn rất nhiều. Cảng này từ Singapore qua có tầm nửa tiếng thôi em. Còn họ không đồng ý thì thôi, đừng show cho khách biết. Hôm nay Hưng publish bài viết này thì cũng đã xin phép chị, do tuyến này thật sự cũng ít công ty đi như các tuyến Trung Quốc, Hàn Quốc,... nên show case thoải mái với bên mình chuyên tuyến châu Âu, Châu Mỹ hơn. Các tuyến châu Á Hưng cũng làm bình thường như những công ty khác, có thể hỗ trợ mọi người mua theo term EXW. Đặc biệt là hàng Trung Quốc, Hưng có thể tự tính giá trucking nội địa TQ, thủ tục HQ không cần chờ đại lý. Chị Pricing bên công ty Hưng du học ở Singapore về đã đi rất nhiều nơi trên thế giới và có kinh nghiệm trên 10 năm trong ngành logistics. Nhiều case Hưng gửi Inquiry nhờ chị liên hệ đại lý nước ngoài để làm giá, chỉ cần nhìn qua hàng hóa là chị biết đi cont nào. Có 1 khách hàng nhập phân bón về lần đầu, người làm xnk liên hệ Hưng để kiểm tra cước vận chuyển hàng. Khách hàng này vẫn chưa biết là hàng đi bao nhiêu tấn, chỉ biết đi 4 cont. Khách nhờ Hưng check giá cả cont 20ft và 40ft, bao gồm cả trucking. Check Inquiry xong chị Pricing gọi cho Hưng nói: Em ơi hàng phân bón này đi cont 20ft load 25 tấn, không ai đi cont 40 đâu em, với em nói hàng này đi từ Nhật về mà check giá freight vậy thì khách này của em chắc mới làm XNK, em xem lại trao đổi với khách đi. Hàng từ Nhật về đa phần là bên đó người ta lo luôn vận chuyển rồi, ít khi để em book tàu lắm đặc biệt là hàng khó như phân bón. Đúng là cao nhân tiền bối! Hưng làm việc với khách thì sau cùng cũng xác nhận là đi cont 20ft. Bên Hưng chỉ lo thủ tục HQ và trucking nội địa vì book tàu bên Nhật họ kí với hãng tàu luôn, giá mua FOB hay CFR đều như nhau. Đúng là cao nhân tiền bối! Hưng làm việc với khách thì sau cùng cũng xác nhận là đi cont 20ft. Bên Hưng chỉ lo thủ tục HQ và trucking nội địa vì book tàu bên Nhật họ kí với hãng tàu luôn, giá mua FOB hay CFR đều như nhau. Anh/Chị có nhu cầu cần book tàu hoặc tư vấn logistics có thể liên hệ Hưng. Hưng chuyên cước vận chuyển tuyến châu Mỹ, châu Âu đặc biệt là Đức, Ý, Pháp và một số tuyến châu Á: Trung Quốc, Hàn Quốc, Hongkong, Đài Loan,.. SĐT liên hệ: 0906 944 353 - 0901 40 40 20 Email: [email protected] - [email protected] Cần tư vấn gì mọi người cứ gọi,nt zalo hoặc gửi mail, Hưng biết gì sẽ trả lời đó! 0 CommentsĐừng check giá FWD để ép lại hãng tàu9/6/2019 0 Comments Bài học từ case này: - Đừng check giá vận chuyển của các FWD với mục đích ép lại hãng tàu - Bạn có thể check giá vận chuyển giữa các FWD để book tàu nhưng đừng bỏ qua họ. (dành cho người mới làm xnk, hay thể hiện mình có quyền quyết định - rất dễ thấy) Trước khi bắt đầu bài viết này, Hưng xin nhắc lại là các bài viết đều giấu tên, thay đổi thời gian xảy ra sự việc để tránh ảnh hưởng đến khách hàng, các case Hưng show ra chỉ để mọi người có thêm kinh nghiệm. Hi vọng bài viết của Hưng giúp Anh/Chị tránh được những rủi ro đáng tiếc. Hưng không viết cái gì cao siêu hay nói quá, những bài viết này đều là Hưng đã tự trải qua nên chỉ ghi lại theo cảm quan của mình. Anh/Chị nào không thích có thể không xem nữa. Case này xảy ra khi Hưng telesales gặp 1 khách hàng, chị đang có nhu cầu check giá 1 cont 20ft từ HCM đi cảng Châu Phi. Ok, thông tin hàng hóa thì Hưng đã có đủ, xin tên công ty chị cũng cung cấp đầy đủ. Mọi người lưu ý là khi check giá FWD nhớ cung cấp tên công ty mình để thể hiện sự chuyên nghiệp và thái độ hợp tác rõ ràng, các FWD tuy rằng không nói nhưng rất khó chịu khi khách hàng không cung cấp tên công ty đặc biệt là câu nói này: - "Em cứ kiểm tra cho anh/chị, giá ok thì anh/chị sẽ làm việc với em, lúc đó sẽ có tên công ty" các câu đại loại thế này là cực kỳ dị ứng với các FWD. Lí do vì sao thì đây là chuyện nghề Hưng không nhắc tới. Hưng đảm bảo các FWD có thể sẽ báo giá cho anh/chị nhưng đó không phải là giá tốt và cho dù anh/chị đi check cả chục công ty logictics mà làm việc kiểu này thì người thiệt thòi là anh/chị và công ty. Cùng thông tin 1 lô hàng đó nhưng chỉ cần 3-5 fwd check giá với hãng tàu thì sẽ chạm mặt nhau hoặc hãng tàu yêu cầu cung cấp thông tin chủ hàng để tránh phá giá lẫn nhau, ai cung cấp được thông tin chủ hàng mới được báo giá. Vậy anh/chị không cấp thông tin gì cho FWD thì làm sao họ làm báo giá được? Tất nhiên là các FWD nắm giá thị trường tuyến đó rồi và sẽ đẩy giá lên cao để đảm bảo không lỗ nếu anh/chị lấy booking và cuối cùng kết quả là gì anh/chị chắc cũng đoán được. Tiếp theo case này, Hưng có được full thông tin từ chị thì hỏi khi nào khởi hành, chị nói chưa có giá tốt, chỉ cần chốt giá được là đi ngay vì hàng đang gấp. OK, Hưng làm Inquiry check cước vận chuyển quốc tế thì có được 2 hãng tàu đi tuyến này. Đây là một tuyến ít tàu đi và thời gian di chuyển thì: 1 hãng tàu đi trong 40-45 ngày, 1 hãng tàu đi gần 60 ngày. Hưng báo giá cả 2 service đi nhanh và đi chậm cho chị. Vì đây là tuyến mới, Hưng chưa có hàng lần nào nên chấp nhận bán bằng giá hãng tàu đưa ra + giá vốn công ty yêu cầu (Handling fee 30$) để lấy hàng, mong có thêm kinh nghiệm. (Giá tuyến này service 45 ngày khoảng 2300$, service chậm 60 ngày giá 2000$. Và đây là email reply của chị khi Hưng gửi báo giá. Chị ấy muốn biết liner làm gì? và yêu cầu note cụ thể để làm gì? Đúng là anh/chị có thể yêu cầu biết service khi booking, nhưng sẽ không ai rành hơn FWD, anh/chị muốn đi nhanh hay chậm, muốn chất lượng thế nào FWD để tìm hãng tàu đáp ứng nhu cầu đó và thông báo cho anh/chị chứ không phải như chị này. Hưng gọi chị hỏi thẳng chị muốn đi được với giá nào, chị nói chỉ đi khoảng 1800$ thôi, yêu cầu Hưng cho biết dùng giá của hãng tàu nào để làm việc trực tiếp với hãng tàu. OK FINE! Hưng nói Hưng không đáp ứng được yêu cầu giá của chị, chị có thể làm việc trực tiếp với hãng tàu để lấy giá. Anh/chị có xem qua bài viết: Dịch vụ vận chuyển quốc tế đường biển Hưng đã giải thích vì sao nên làm việc với FWD. 1 khách hàng lâu lâu mới xuất 1 chuyến hàng mà có giá tốt hơn các công ty FWD - các đại lý hãng tàu liên tục có hàng thì cũng là vấn đề. Anh/chị là người kinh doanh mua hàng với số lượng lớn, nhập cả cont hàng về VN để có giá bán buôn, giá sỉ mà nhà cung cấp lại bán cho khách lẻ với giá bán buôn, giá sỉ thì Anh/Chị có chấp nhận được không? Và thực sự là cũng không có nhà cung cấp nào khờ dại để mất mối lớn vì những khách hàng nhỏ lẻ. Trong trường hợp này cũng vậy, chị liên hệ trực tiếp với hãng tàu thì có giá cao hơn rất nhiều so với các FWD và chị cũng không thể quay lại book cước qua các FWD (vấn đề giữa các FWD). Nếu chị check giá giữa các FWD để chọn giá tốt thì không sao. Ai có quan hệ tốt với hãng tàu, ai có hàng nhiều hơn để được giá tốt hơn thì win là chuyện bình thường. NHƯNG chị đã bỏ qua các FWD mà làm việc trực tiếp với hãng tàu, không chỉ mất thêm 200$, thứ mà chị mất còn nhiều hơn. Không có FWD care hàng, hàng hóa của chị sẽ được xếp ở đâu trên tàu? Khi qua cảng chuyển tải rớt hàng lại delay 1 tuần - 10 ngày ai sẽ hỗ trợ chị đốc thúc bốc hàng cho kịp chuyến tàu tiếp theo?.... Hưng cũng follow khách hàng này nữa, nên cũng không biết tình trạng hàng hóa ra sao nhưng hi vọng là đến nơi an toàn, đây là hàng thực phẩm dễ hư hỏng. Còn rất nhiều trường hợp anh/chị sẽ gặp phải khi làm xuất nhập khẩu, thương mại quốc tế. Anh/Chị có thể đọc bài viết tại blog "Kiến thức - Kinh nghiệm", Hưng chia sẻ các case thực tế đã gặp phải tại đây. Rất mong được hợp tác cùng anh/chị! Thông tin liên hệ của Hưng: M: 0901 40 40 20 - 0906 944 353 E: [email protected] - [email protected] A: 21 Nguyễn Hiến Lê P.13, Q.Tân Bình, HCM Bài học từ Case này: - Chọn địa điểm phù hợp để có giá cước tốt - Nếu không biết hãy để cho người có kiến thức, kinh nghiệm hỗ trợ - Về vận chuyển, các FWD đều rành hơn bạn, nếu bạn thật lòng và trao đổi thẳng thắn, bạn sẽ có giá tốt và tiết kiệm được nhiều hơn cho cty, dư thêm cho bạn. Đây là một kiến thức nhỏ Hưng chia sẻ với các Anh/Chị đang có hàng hóa vận chuyển sang Indonesia. Hưng có 1 khách hàng check giá vận chuyển từ HCM Port đi BATU AMPAR, INDONESIA. Thật sự ban đầu Hưng cũng không rõ chỉ check giá theo yêu cầu khách hàng, sau khi đại lý ở Indonesia phản hồi lại là không có tuyến đi đến BATU, cảng gần nhất là BATAM. Chị Pricing gọi cho Hưng nói: cảng BATU này chị không biết nhưng cảng BATAM này chuyên đi tôm hùm, chị mua hàng ở đây nhiều nên biết. Nếu khách hàng đi cảng này thì em cứ báo giá theo Inquiry này, nếu họ chọn giá bên mình thì em báo lại mình sẽ lấy giá từ Singapore qua sẽ thấp hơn rất nhiều. Cảng này từ Singapore qua có tầm nửa tiếng thôi em. Còn họ không đồng ý thì thôi, đừng show cho khách biết. Hôm nay Hưng publish bài viết này thì cũng đã xin phép chị, do tuyến này thật sự cũng ít công ty đi như các tuyến Trung Quốc, Hàn Quốc,... nên show case thoải mái với bên mình chuyên tuyến châu Âu, Châu Mỹ hơn. Các tuyến châu Á Hưng cũng làm bình thường như những công ty khác, có thể hỗ trợ mọi người mua theo term EXW. Đặc biệt là hàng Trung Quốc, Hưng có thể tự tính giá trucking nội địa TQ, thủ tục HQ không cần chờ đại lý. Chị Pricing bên công ty Hưng du học ở Singapore về đã đi rất nhiều nơi trên thế giới và có kinh nghiệm trên 10 năm trong ngành logistics. Nhiều case Hưng gửi Inquiry nhờ chị liên hệ đại lý nước ngoài để làm giá, chỉ cần nhìn qua hàng hóa là chị biết đi cont nào. Có 1 khách hàng nhập phân bón về lần đầu, người làm xnk liên hệ Hưng để kiểm tra cước vận chuyển hàng. Khách hàng này vẫn chưa biết là hàng đi bao nhiêu tấn, chỉ biết đi 4 cont. Khách nhờ Hưng check giá cả cont 20ft và 40ft, bao gồm cả trucking. Check Inquiry xong chị Pricing gọi cho Hưng nói: Em ơi hàng phân bón này đi cont 20ft load 25 tấn, không ai đi cont 40 đâu em, với em nói hàng này đi từ Nhật về mà check giá freight vậy thì khách này của em chắc mới làm XNK, em xem lại trao đổi với khách đi. Hàng từ Nhật về đa phần là bên đó người ta lo luôn vận chuyển rồi, ít khi để em book tàu lắm đặc biệt là hàng khó như phân bón. Đúng là cao nhân tiền bối! Hưng làm việc với khách thì sau cùng cũng xác nhận là đi cont 20ft. Bên Hưng chỉ lo thủ tục HQ và trucking nội địa vì book tàu bên Nhật họ kí với hãng tàu luôn, giá mua FOB hay CFR đều như nhau. Đúng là cao nhân tiền bối! Hưng làm việc với khách thì sau cùng cũng xác nhận là đi cont 20ft. Bên Hưng chỉ lo thủ tục HQ và trucking nội địa vì book tàu bên Nhật họ kí với hãng tàu luôn, giá mua FOB hay CFR đều như nhau.
Anh/Chị có nhu cầu cần book tàu hoặc tư vấn logistics có thể liên hệ Hưng. Hưng chuyên cước vận chuyển tuyến châu Mỹ, châu Âu đặc biệt là Đức, Ý, Pháp và một số tuyến châu Á: Trung Quốc, Hàn Quốc, Hongkong, Đài Loan,.. SĐT liên hệ: 0906 944 353 - 0901 40 40 20 Email: [email protected] - [email protected] Cần tư vấn gì mọi người cứ gọi,nt zalo hoặc gửi mail, Hưng biết gì sẽ trả lời đó! Bài học từ case này: - Đừng check giá vận chuyển của các FWD với mục đích ép lại hãng tàu - Bạn có thể check giá vận chuyển giữa các FWD để book tàu nhưng đừng bỏ qua họ. (dành cho người mới làm xnk, hay thể hiện mình có quyền quyết định - rất dễ thấy) Trước khi bắt đầu bài viết này, Hưng xin nhắc lại là các bài viết đều giấu tên, thay đổi thời gian xảy ra sự việc để tránh ảnh hưởng đến khách hàng, các case Hưng show ra chỉ để mọi người có thêm kinh nghiệm. Hi vọng bài viết của Hưng giúp Anh/Chị tránh được những rủi ro đáng tiếc. Hưng không viết cái gì cao siêu hay nói quá, những bài viết này đều là Hưng đã tự trải qua nên chỉ ghi lại theo cảm quan của mình. Anh/Chị nào không thích có thể không xem nữa. Case này xảy ra khi Hưng telesales gặp 1 khách hàng, chị đang có nhu cầu check giá 1 cont 20ft từ HCM đi cảng Châu Phi. Ok, thông tin hàng hóa thì Hưng đã có đủ, xin tên công ty chị cũng cung cấp đầy đủ. Mọi người lưu ý là khi check giá FWD nhớ cung cấp tên công ty mình để thể hiện sự chuyên nghiệp và thái độ hợp tác rõ ràng, các FWD tuy rằng không nói nhưng rất khó chịu khi khách hàng không cung cấp tên công ty đặc biệt là câu nói này: - "Em cứ kiểm tra cho anh/chị, giá ok thì anh/chị sẽ làm việc với em, lúc đó sẽ có tên công ty" các câu đại loại thế này là cực kỳ dị ứng với các FWD. Lí do vì sao thì đây là chuyện nghề Hưng không nhắc tới. Hưng đảm bảo các FWD có thể sẽ báo giá cho anh/chị nhưng đó không phải là giá tốt và cho dù anh/chị đi check cả chục công ty logictics mà làm việc kiểu này thì người thiệt thòi là anh/chị và công ty. Cùng thông tin 1 lô hàng đó nhưng chỉ cần 3-5 fwd check giá với hãng tàu thì sẽ chạm mặt nhau hoặc hãng tàu yêu cầu cung cấp thông tin chủ hàng để tránh phá giá lẫn nhau, ai cung cấp được thông tin chủ hàng mới được báo giá. Vậy anh/chị không cấp thông tin gì cho FWD thì làm sao họ làm báo giá được? Tất nhiên là các FWD nắm giá thị trường tuyến đó rồi và sẽ đẩy giá lên cao để đảm bảo không lỗ nếu anh/chị lấy booking và cuối cùng kết quả là gì anh/chị chắc cũng đoán được. Tiếp theo case này, Hưng có được full thông tin từ chị thì hỏi khi nào khởi hành, chị nói chưa có giá tốt, chỉ cần chốt giá được là đi ngay vì hàng đang gấp. OK, Hưng làm Inquiry check cước vận chuyển quốc tế thì có được 2 hãng tàu đi tuyến này. Đây là một tuyến ít tàu đi và thời gian di chuyển thì: 1 hãng tàu đi trong 40-45 ngày, 1 hãng tàu đi gần 60 ngày. Hưng báo giá cả 2 service đi nhanh và đi chậm cho chị. Vì đây là tuyến mới, Hưng chưa có hàng lần nào nên chấp nhận bán bằng giá hãng tàu đưa ra + giá vốn công ty yêu cầu (Handling fee 30$) để lấy hàng, mong có thêm kinh nghiệm. (Giá tuyến này service 45 ngày khoảng 2300$, service chậm 60 ngày giá 2000$. Và đây là email reply của chị khi Hưng gửi báo giá. Chị ấy muốn biết liner làm gì? và yêu cầu note cụ thể để làm gì? Đúng là anh/chị có thể yêu cầu biết service khi booking, nhưng sẽ không ai rành hơn FWD, anh/chị muốn đi nhanh hay chậm, muốn chất lượng thế nào FWD để tìm hãng tàu đáp ứng nhu cầu đó và thông báo cho anh/chị chứ không phải như chị này. Hưng gọi chị hỏi thẳng chị muốn đi được với giá nào, chị nói chỉ đi khoảng 1800$ thôi, yêu cầu Hưng cho biết dùng giá của hãng tàu nào để làm việc trực tiếp với hãng tàu. OK FINE! Hưng nói Hưng không đáp ứng được yêu cầu giá của chị, chị có thể làm việc trực tiếp với hãng tàu để lấy giá. Anh/chị có xem qua bài viết: Dịch vụ vận chuyển quốc tế đường biển Hưng đã giải thích vì sao nên làm việc với FWD. 1 khách hàng lâu lâu mới xuất 1 chuyến hàng mà có giá tốt hơn các công ty FWD - các đại lý hãng tàu liên tục có hàng thì cũng là vấn đề.
Anh/chị là người kinh doanh mua hàng với số lượng lớn, nhập cả cont hàng về VN để có giá bán buôn, giá sỉ mà nhà cung cấp lại bán cho khách lẻ với giá bán buôn, giá sỉ thì Anh/Chị có chấp nhận được không? Và thực sự là cũng không có nhà cung cấp nào khờ dại để mất mối lớn vì những khách hàng nhỏ lẻ. Trong trường hợp này cũng vậy, chị liên hệ trực tiếp với hãng tàu thì có giá cao hơn rất nhiều so với các FWD và chị cũng không thể quay lại book cước qua các FWD (vấn đề giữa các FWD). Nếu chị check giá giữa các FWD để chọn giá tốt thì không sao. Ai có quan hệ tốt với hãng tàu, ai có hàng nhiều hơn để được giá tốt hơn thì win là chuyện bình thường. NHƯNG chị đã bỏ qua các FWD mà làm việc trực tiếp với hãng tàu, không chỉ mất thêm 200$, thứ mà chị mất còn nhiều hơn. Không có FWD care hàng, hàng hóa của chị sẽ được xếp ở đâu trên tàu? Khi qua cảng chuyển tải rớt hàng lại delay 1 tuần - 10 ngày ai sẽ hỗ trợ chị đốc thúc bốc hàng cho kịp chuyến tàu tiếp theo?.... Hưng cũng follow khách hàng này nữa, nên cũng không biết tình trạng hàng hóa ra sao nhưng hi vọng là đến nơi an toàn, đây là hàng thực phẩm dễ hư hỏng. Còn rất nhiều trường hợp anh/chị sẽ gặp phải khi làm xuất nhập khẩu, thương mại quốc tế. Anh/Chị có thể đọc bài viết tại blog "Kiến thức - Kinh nghiệm", Hưng chia sẻ các case thực tế đã gặp phải tại đây. Rất mong được hợp tác cùng anh/chị! Thông tin liên hệ của Hưng: M: 0901 40 40 20 - 0906 944 353 E: [email protected] - [email protected] A: 21 Nguyễn Hiến Lê P.13, Q.Tân Bình, HCM - Xem trên google map tại đây |
Tác giảStorm Hưng - Làm việc tại công ty Logistics, Hưng tiếp xúc nhiều khách hàng và được chia sẻ, dấn thân vào những bài học trả số tiền lớn và rất lớn. Lưu trữCategories |